Romski
Uprkos narativima o uspjesima integracije Roma širom Evrope, u 2018. godini zabilježen je niz primjera povezanih sa anticiganizmom. Prateći dešavanja u Evropi, European Roma Rights Centre (ERRC) je reagovao na ovakve slučajeve i izvodio rasiste pred sudove.
Širom kontinenta, nativisti poput Mattea Salvinia i Viktora Orbána su koristili rasizam i predrasude kao propagandu prije izbora. Istina je postala žrtva. Napori da se postigne napredak, obrazloženja zasnovana na diskusiji i zagovaranje utemeljeno na dokazima u potrazi za pravdom, zapala su u teška vremena.
Svaki put kada je sud odlučio da je određena praksa ilegalna i diskriminatorna, da prekršajno tijelo mora odustati od svoje namjere, to je bio korak naprijed u našoj borbi za pravdu i istinu. ERRC je ponosan što je 2018. godine osvojio tri prestižne međunarodne nagrade, ali ništa se ne može uporediti sa dobijanjem informacija o još jednoj pobjedi za Rome, a ove godine su pravnici ERRC-a pobijedili u postupcima protiv bolnica, ustanova za socijalnu zaštitu, agencija za proveđenja zakona, desničarskih organizacija, lokalnih i nacionalnih vlada koje su zloupotrebile prava Roma, navedeno je na web stranici ERRC-a.
U nastavku su navedeni neki od najvažnijih slučajeva u kojima su Romi ostvarili svoja prava zahvaljujući djelovanju ERRC-a.
Tužba protiv Ministarstva unutrašnjih poslova Slovačke zbog diskriminatornog rada policije (17. januar)
ERRC je godinama prikupljao dokaze kako bi aktuelizovao slučaj protiv Ministarstva unutrašnjih poslova Slovačke zbog načina policijskog djelovanja prema Romima. Kritikovan je i planirani zakon kojim se žele prikupljati statistički podaci o „romskom kriminalu“, kao i plan da se broj policajaca poveća u dijelovima gdje dominantno žive Romi. ERRC je analizirao vladine podatke u opštinama gdje živi veliki broj Roma i nije pronašao jaku povezanost između Roma i kriminaliteta. Osporene su i kontroverzne policijske racije u vezi sa Code-Action 100 Kodeksom, koje su bile usmjerene na socijalno isključivanje romske zajednice, a obuhvatale su pretrese kuća i korištenje prekomjerne sile.
Zakon o ravnopravnosti ne štiti Rome od zimskih deložacija u Francuskoj (6. februar)
ERRC i Ligue de droits de l’homme objavili su izvještaj o prisilnim iseljenjima Roma u 2017. godini, koji je otkrio da je 11.309 Roma iseljeno iz svojih domova, što je 12% više u odnosu na prethodnu godinu. Unatoč novom Zakonu o ravnopravnosti i građanstvu koji je omogućio produženje rokova za iseljenje tokom najhladnijih mjeseci, vlasti su mnoge porodice izbacile na ulice tokom prva tri mjeseca u 2017. godini, kao i u novembru i decembru iste godine.
Seksualno zlostavljanje romskih djevojaka u Makedonskoj socijalnoj službi (15. februar)
Slijedeći informacije da su maloljetnice u Makedonskoj socijalnoj službi u Skoplju 25. maja otete i seksualno zlostavljane, ERRC je podržao roditelje žrtava da preduzmu zakonske mjere protiv te ustanove, opštinskog Centra za socijalni rad i Ministarstva rada i socijalne politike. Žrve su bile dvije sestre koje su se vratile svojim majkama nakon presude, iako je Centar za socijalni rad odbijao izbršiti sudski nalog. U decembru je ERRC prenio vijest da se Makedonska socijalna služba zatvara i da će sva djeca biti smještena u manje porodične kuće pod nadzorom udomitelja i tima stručnog osoblja.
Četiri romske porodice tuže makedonske institucije nakon smrti svojih članova u zatvoru (5. april)
Porodice četvorice Roma koji su neočekivano umrli u makedonskim zatvorima, tužile su Direkciju za izvršenje sankcija, kao i Ministarstvo zdravstva Makedonije. Dvojica zatvorenika su umrla od predoziranja metadonom i benzodiazepinima, iako nijedan od njih nije bio na metadonskom terapijskom programu. Treći je navodno umro od trovanja „prazinom“ nakon što je primio pogrešnu dozu od medicinskog osoblja. Četvrti zatvorenik je preminuo nakon što su zanemarene njegove postojeće zdravstvene komplikacije, optužen je za lažiranje bolesti i osoblje mu je uskratilo pravovremenu medicinsku njegu. ERRC je zastupao porodice i podnio kolektivnu građansku tužbu u vezi sa diskriminatornim zanemarivanjem i pogrešnim pružanjem medicinske njege.
Neposjedovanje državljanstva podstiče diskriminaciju Roma u Albaniji (8. jun)
Novi izvještaj je pokazao kako su Romi u Albaniji izloženi negativnim stereotipima, marginalizaciji i diskriminaciji što ih čini ranjivim zbog neposjedovanja državljanstva. U izvještaju koji su objavili ERRC, ENS, ISI i Društvo za besplatnu pravnu pomoć u Tirani, navedena je izjave 27-godišnje Sonile, u kojoj ona objašnjava poteškoće i borbu za pristup osnovnim uslugama bez dokumenata: „Izgubila sam sve nade, jer godinama čekam na registraciju sebe i svoje djece. Ne razumijem zašto je ovaj proces toliko težak za mene i one poput mene.“
Romi tuže nacionalnu policiju u Ukrajini nakon napada krajnje desnice (26. jun)
ERRC i Nacionalni centar za Rome su izveli ukrajinsku nacionalnu policiju pred sud u ime Roma koje su 10. maja i 23. juna napale bande maskiranih muškaraca u Lvivu. Policija je optužena da nije zaštitila Rome od rasističkog nasilja. U napadu, u subotu 23. juna, jedan čovjek je ubijen, a mnogi drugi su povrijeđeni, uključujući 10-godišnjeg dječaka. ERRC je došao do dokaza o saradnji nacionalne policije i krajnjih desničarskih skupina koje provode nasilje. Nakon jednog protesta 22. maja u Ternopilu, jedna Romkinja je aktivistima ERRC-a rekla: „Ne vjerujem policiji. Sutradan sam vidjela policajca kako pije kafu s jednim od momaka koji su napali naš kamp. Jedan od njih koji nas je napao je rekao da će nas nači čak i pod zemljom, ukoliko se budemo žalili vlastima.“
ERRC poziva EU da preduzme mjere protiv anticiganizma u Italiji (18. jul)
Stotine branilaca prava Roma potpisalo je otvoreno pismo ERRC-a pozivajući na odlučnu akciju nakon namjernog podsticanja predrasuda protiv Roma od strane italijanskog ministra unutrašnjih poslova Mattea Salvinija. U otvorenom pismu je izražena zabrinutost zbog klime mržnje i incidenata koji su uslijedili nakon njegovog poziva da se provede „popis Roma“.
Romi u Ukrajini i dalje u riziku zbog apatridnosti (24. septembar)
U Ukrajini su Romi na stalnoj meti desničarskih organizacija, raseljeni zbog sukoba u zemlji, a mnogi su dodatno marginalizovani zbog apatridnosti (neposjedovanja državljanstva). U svom izvještaju, ERRC, Evropska mreža za apatridnost (ENS), Institut za apatridiju i inkluziju i Ukrajinska građanska organizacija „Desyate Kvitnaya“ su pozvali na unapređenje dostupnosti usluga za Rome i uklanjanje birokratskih prepreka kojima se Romima uskraćuje pravo na državljanstvo.
ERRC negoduje zbog rasističkih komentara češkog predsjednika (1. oktobar)
Stotine pristaša pridružilo se ERRC-ovom otvorenom pismu predsjedniku Milošu Zemanu nakon njegovih rasističkih izjava da su Romi lijeni i da je šamaranje najbolji način nositi se s njima.
Evropski sud presudio u korist žrtava pogroma u Ukrajini (7. novembar)
Sudije Evropskog suda za ljudska prava jednoglasno su presudile u korist šesnaestorice Roma koji su bili žrtve pogroma u jednom ukrajinskom selu 2002. godine, kada su im kuće opljačkane i spaljene, a bili su prisiljeni pobjeći dok je policija samo posmatrala šta se događa. Strankama je dodijeljena naknada u iznosu od 177.000 eura. Sud je utvrdio da je Ukrajina prekršila zabranu nečovječnog i ponižavajućeg postupanja i pravo na poštovanje privatnog života, porodičnog života i stanovanja. ERRC je ovaj slučaj pokrenuo pred Evropskim sudom 2008. godine nakon višegodišnjih proceduralnih odgađanja i pogrešnih istraga u Ukrajini.
ERRC okončava diskriminatorne naknade za bolnice u Mađarskoj (12. novembar)
Okružni sud u Miskolcu u Mađarskoj, naložio je bolnici da prestane naplaćivati obaveznu porodiljsku odjeću za prijatelje i članove porodice trudnih majki. Sud se složio s argumentima ERRC-a da ta praksa izravno diskriminiše majke koje žive u siromaštvu, kao i romske majke koje su prisiljene rađati same. ERRC je u ovom slučaju djelovao kao tužilac, predstavljajući sve romske žene koje su bile pogođene politikom bolnice. Sud se u prvostepenoj presudi složio sa zahtjevom ERRC-a da se takva praksa odmah prekine, a bolnici je zabranjen nastavak te prakse i naloženo je da plati javnu kaznu koja se računa na temelju broja rođenih u posljednje dvije godine.
Makedonski sud presudio protiv vlasnika bazena koji je zabranio ulazak Romima na bazen (19. novembar)
Osnovni sud u Bitolju u Makedoniji, donio je odluku da je bazen u tom gradu diskriminisao čovjeka romske nacionalnosti zato što mu nije dopustio ulazak na bazen 2017. godine zbog njegovog porijekla. Sud je naložio da bazen „Dovledzik“ prekine sa praksom uskraćivanja ulaska Romima, te da plati kaznu od 60.000 makedonskih denara (977 eura) Fikriju Jašarovu, 37-godišnjem romskom muškarcu koji ih je tužio uz podršku ERRC-a.
Romi izazivaju „proboj za internetsku slobodu“ u Mađarskoj (4. decembar)
U odluci koju su objavili izdavači na internetu, Evropski sud za ljudska prava je presudio da se oni koji dijele hiperlinkove ne mogu smatrati odgovornima za sadržaj tih hiperlinkova nakon slučaja u kojem je krajnje desna Jobbik stranka uspješno tužila web portal za klevetu kada je objavljen hiperlink koji ovu stranku povezuje sa rasističkim fudbalskim nasilnicima. ERRC je intervenisao kao treća strana u predmetu i upitao sud da obrazloži očigledno: kada su Romi prave vezu između rasističkih nasilnika i krajnje desnih stranaka, onda je to čin slobode govore, a ne kleveta? Evropski sud je utvrdio da je Mađarska prekršila prava portala i njegove uređivačke politike.
Evropski sud naglasio nesupjeh Slovačke zbog žrtava trostrukog ubistva (11. decembar)
Evropski sud za ljudska prava je presudio da istraga, krivični progon i suđenje policijcu koji je ubio tri člana romske porodice u slovačkom gradu Hurbanovo, nije uzelo u obzir njegovu rasističku motivaciju za napad. Dvojici preživjelih članova porodice koji su bili ranjeni u napadu 2012. godine, doEijeljeno je 50.000 eura odštete nakon presude Evropskog suda za ljudska prava.
Albanskoj opštini naređeno da Romi moraju biti opskrbljeni čistom vodom (12. decembar)
Povjerenik za borbu protiv diskriminacije u Albaniji utvrdio je da opština Kruje diskriminiše romske porodice koje žive u naselju Kastriot, odbijajući im pružiti čistu vodu i sanitaciju. Opštini je naloženo da riješi situaciju u roku od 30 dana ili će se suočiti sa novčanom kaznom. Advokat ERRC-a, Nicole Garbin koja je dostavila dokaze o etničkoj podjeli pristupa vodi u Albaniji, rekla je: Nedostatak čiste pitke vode i sanitarija je problem koji stvara probleme Romima širom Evrope. To je jedan od najtežih i najopasnijih pokazatelja anticiganizma.“
(portal-udar.net/errc.org)
