Romski
Povodom Međunarodnog dana obrazovanja, Fondacija Centar za demokratiju ukazuje na značaj obezbjeđivanja inkluzivnog i pravičnog kvalitetnog obrazovanja za sve, kao važnog preduslova za ostvarenje održivog razvoja, rodne ravnopravnosti i iskorjenjivanja siromaštva, u skladu sa Ciljevima održivog razvoja Ujedinjenih nacija i Agendom 2030. Ukazuju na veliki broj djece iz romske zajednice koje ne završe ni osnovnu školu.
Apeluju da je posebno važno obezbijediti podršku ranjivim grupama kako bi imali pristup kvalitetnom obrazovanju na svim nivoima. Predškolskim vaspitanjem i obrazovanjem najmanje su obuhvaćena djeca iz porodica sa nižim socio-ekonomskim statusom: siromašne, sa nižim obrazovnim statusom, iz seoskih sredina i romske nacionalne manjine. Upravo njima je najviše potrebno podsticanje ranog razvoja.
“Zabrinjavajući su podaci UNICEF-ovog Istraživanja o višestrukim pokazateljima koji pokazuju, između ostalog, da je u Srbiji obuhvat djece uzrasta od tri do pet godina predškolskim vaspitanjem i obrazovanjem – za djecu iz najsiromašnijih sredina 10,5%, a za djecu iz romskih naselja tek 5%”, navode u saopštenju.
Procenat upisa u osnovnu školu za djecu iz romskih naselja bio je 69,1% (opšta populacija 97%); neto stopa pohađanja osnovne škole za romsku djecu je 84,9% (opšta populacija 98,5%); a stopa završavanja osnovne škole za romsku djecu je 64% (opšta populacija 97,1%). Takođe, u seoskim sredinama značajno je osipanje pri prelasku u peti razred OŠ, najčešće zbog udaljenosti škole i nedostupnog javnog prevoza do škole.
Djeca iz socio-ekonomski ugroženih kategorija u mnogo manjem procentu pohađaju srednju školu u odnosu na vršnjake iz porodica sa boljim socio-ekonomskim statusom: 79% djece čije majke nemaju osnovno obrazovanje ili imaju samo osnovnu školu (u odnosu na 97% djece čije majke imaju visoko obrazovanje); 79% učenika iz najsiromašnijih domaćinstava (u odnosu na 98% djece iz najbogatijih); 22% djece iz romskih naselja.
Fondacija Centar za demokratiju poziva na dodatne napore svih relevantnih aktera u društvu kako bi se obezbijedilo inkluzivno, pravično i kvalitetno obrazovanje za sve i izgradili održiva budućnost i razvoj. Podsjećaju da Agenda 2030 Ujedinjenih Nacija proklamuje besplatno predškolsko, osnovno i srednje, i pristupačnije univerzitetsko obrazovanje, podizanje nivoa uključenosti, posebno najosjetljivijih grupa, u obrazovni sistem i dostupnost cjeloživotnog učenja.
