Romski
Medijske inicijative koje sprovode projekat „PROFESIONALNI MEDIJI, POLUGA DRUŠTVENOG OPORAVKA NAKON PANDEMIJE“ podržan od IMEP, su izvršile trosedmični monitoring devet mainstream medija s velikim dosegom ili uticajem. Period praćenja je bio od 24. avgusta do 13. septembra. Pratilo se pet online portala i centralni informativni programi četiri TV stanice koje imaju nacionalno pokrivanje. Mediji koji su praćeni su Klix, Nezavisne novine, Dnevni avaz (online), Dnevnik.ba, Vijesti.ba, TV N1, BHT, FTV i RTRS. Teme koja su bilježene i analizirane su one koje govore o događajima koji su usmjereni na društveni, ekonomski i zdravstveni oporovak zemlje tokom privredne, društvene i psihičke recesije nastale nakon pandemije Covid-19.
Sadržina svih posmatranih medija je generisana dnevnim događajima. Vijesti i izvještaji se prvenstveno baziraju na institucionalnim izvorima – saopštenjima i/ili izjavama nosilaca institucionalnih i političkih funkcija. To je posebno izraženo kod dva medija iz Republike Srpske, RTRS-a i Nezavisnih novina, gdje su dominantni izvor ministri, premijeri, poslanici vladajućih partija, rukovodioci javnih ustanova, institucija i organa vlasti. No, taj izvještajni trend je značajno prisutan i kod ostalih medija, ali uz nešto veće prisustvo i opozicionih stavova. TV N1, BHT i FTV su imali nešto veći angažovani pristup gdje su propitivali poteze vlasti dajući prostor onima koji trpe posljedice pandemijske krize i imaju nešto drugačiji odnos prema potezima vlasti. Pokazalo se da uglavnom prilozi u ovim TV medijima podstiču akciju i traže reakciju tragajući za rješenjima problematiziranjem određenih tema i insistiranjem od vlasti da to čine.
U pogledu tematske zastupljenosti u TV dnevnicima, najveći broj sadržaja tematizira obrazovna pitanja, jer je period monitoringa obuhvatio početak školske godine koja je počela u vanrednim uslovima. Na RTRS-u su nešto učestalije bile političke aktivnosti na suzbijanju krize, što je rezultat intenzivnog izvještavanja o aktivnostima Vlade Republike Srpske odnosno njenih resornih ministarstava i komentarisanja nekih zakonskih mjera i preporuka. U svakom slučaju obje ove teme su visoko plasirane u svim TV medijima. Veća zastupljenost je bila i zdravstvene problematike i privrednih aktivnosti dok je druga ostala definisana tematika bila rijetka ili potpuno neprisutna.
Kada su portali u pitanju, Vijesti i Avaz kao najzastupljeniju imaju političku problematiku, Dnevnik i Nezavisne zdravstvenu, a Klix obrazovnu.
Dominante novinarske forme na portalima su vijesti i izvještaji, dakle faktografski žanrovi. Kada je u pitanju autorstvo nad tekstovima, tu postoje značajne razlike. Nezavisne, Avaz i Klix imaju veliki broj tekstova koje su napisali njihovi novinari dok Vijesti imaju samo 10 posto takvih tekstova, a Dnevnik samo 3 posto. To kod ovih medija pokazuje izuzetnu oslonjenost na novinske agencije, saopštenja za medija ili prenesene tekstove iz drugih medija. Sa druge strane u dnevnicima posmatranih televizija vlastiti novinari su osnov produkcije. Najdominatnija TV forma je prilog, a njih su pravile vlastite terenske TV ekipe pokrivajući različite događaje.
Kod svih portala je dvotrećinska većina tekstova sa jednim izvorom informacija. U TV dnevnicima situacija je potpuno drugačija. Dominantna TV forma su TV prilozi koji sadrže uvijek više izvora te u njima gledamo značajnu lepezu različitih izjava, mada i ovdje često sa srodnim stajalištima. BHT i N1, a u nešto manjoj mjeri i FTV, u izvještavanju često koriste vaninstitucionalne izvore tj. prilozi sadrže izjave, stavove i mišljenja eksperata i analitičara, običnih građana (ankete) i različitih kategorija stanovništva koje direktno osjećaju posljedice pandemijske krize (privrednici, zanatlije, proizvođači hrane, radnici, nastavnici, roditelji, sindikati itd.) i oni su najčešće jedinstveni u stavu da su suočeni s teškim posljedicama krize. Na RTRS-u gotovo da nema vaninstitucionalnih izvora, posebno ne iz NVO sektora, ali i običnih građana koji kritikuju neke poteze vlasti. Većina nastupa je potencirala napore i u određenoj mjeri uspjehe vlasti da se izbori s posljedicama pandemije i stabilizuje situacija u Republici Srpskoj.
Kada posmatramo novinarski stav odnosno uklone medija, statistika bilježi činjenicu da pojedinačni sadržaji jesu neutralni – faktografski saopštavaju osnovni set informacija, bez navođenja na stav ili zaključak. Međutim, trendovi izvještavanja na bazi jednog izvora, na bazi institucionalnih izvora, te odsustvo kritičkog odnosa prema akterima vlasti, rezultuje pristranošću ukupne uređivačke politike. U malom broju negativno nastrojenih sadržaja, prije svega manifestovanih kroz komentar novinara, kod većine medija je kritika bila upućena naspram vlasti, ali i opozicionih partija. Pozitivni ukloni su bili kod nekih medija takođe prema vlasti te prema običnim građanima i katkada zdravstvenim radnicima.
Na posmatranim portalima gotovo u punom obimu tekstovi imaju informativno-narativni naslov. S profesionalne strane ovo je izuzetno pohvalan podatak jer novinarska teorija insistira na naslovima koji imaju neke odgovore na novinarska pitanja i daju sintetiziranu informaciju. Iako niz informativnih portala, posebno u susjedstvu, ali sve više i u BiH, masovno koristi udica naslove (clickbait), monitorisani mediji su ostali vjerni tradicijskim osnovama.
Kompletan izvještaj: //mediaplaninstitut.org/2020/10/22/analiza-sadrzaja-medija-kako-su-mediji-izvjestavali-o-korona-krizi/
