U koncentracionom logoru Aušvic-Birkenau, 16. maja 1944. godine organizovana je pobuna romskih zatočenika. Kada su saznali da se planira njihova eliminacija, kako bi se napravilo mjesta za nove zatvorenike, Romi i Sinti su se pobunili.
Tokom pobune korišteno je kamenje, drvene ploče i žice što je bilo nedovoljno za otpor njemačkim vojnicima koji su bili opremljeni raznim vrstama oružja. No, usljed otpora, plan eliminacije Roma je odložen za nekoliko mjeseci.
Kasnije su njemački nacistički vojnički u noći između 2. i 3. avgusta te godine likvidirali romski kamp i skoro 3000 žena, djece, starih i bolesnih Roma je ugušeno u gasnim komorama, a potom spaljeno u krematorijumu.
Do tada, sve vrijeme, romski zatvorenici su bili prisiljeni na robovski rad, promatrani i podvrgnuti ljekarskim eksperimentima i mučeni od dr. Josefa Mengele iz SS-a, sadističkog psihopate poznatog kao “Anđeo smrti”.
Tog 16. maja, desio se prvi organizovani otpor zatočenika u ovom logoru i romske organizacije u Evropi ovaj hrabar i ujedinjen ustanak obilježavaju kao Dan otpora Roma. Međutim, značaj 16. maja nije dovoljno prepoznat u Evropi i o njemu se do danas malo govori.
Genocid nad Romima ostao je u sjeni, najvećim dijelom zbog vrlo malo sačuvanih istorijskih izvora, arhivskih dokumenata, svjedočenja i foto-materijala. Tek 80-ih godina prošlog vijeka, u javnom prostoru se počelo govoriti o zločinima počinjenim nad Romima prije i tokom Drugog svjetskog rata.
Zbog zločina počinjenog 2. avgusta, ovaj dan se obilježava kao Dan romskog holokausta.
(portal-udar.net)