Romski
Na današnji dan 27. januara 1945. godine, sovjetske jedinice ušle su u najveći i najzloglasniji nacistički logor Auschwitz u Poljskoj. Ovaj dan se obilježava širom Evrope kao Međunarodni dan sjećanja na žrtve Holokausta, jer je na taj dan 1945. godine Crvena armija oslobodila 7.500 zatvorenika koje su za sobom ostavili nacisti u koncetracijskom logoru Auschwitz u Poljskoj tokom Drugog svjetskog rata.
U holokaustu tokom Drugog svjetskog rata, na razne načine mučeno je i ubijeno preko 4 miliona Jevreja i milion i 200 hiljada Roma. Njemačka je tek 1982. godine priznala da je holokaust, riječ koja označava žrtvu paljenicu, pri kojoj se spaljuje cijela životinja, a koji je bio jedan od načina ubijanja žrtava, primjenjivan i nad Romima.
Nakon Jevreja, Romi su bili drugi na spisku za nacističko sistematsko istrebljenje, te je u njihovom pohodu pogubljeno više od polovine tadašnjeg romskog stanovništa Europe.
„Patnja i bol Roma je ožiljak na tijelu svijeta, i uprkos holokaustu koji su Romi preživjeli, oni se i danas proganjaju. Svaki progon, diskriminacija i nasilje jesu dokaz da svijet još nije srcem i umom prihvatio istinu o holokaustu Roma“, kazao je u jednoj od ranijih izjava za medije Rajko Đurić, predsjednik srpske Fondacije holokausta Roma.
U martu 1982. godine, u vrijeme kada je kancelar Njemačke bio Helmut Šmit, skoro 40 godina poslije završetka rata, Njemačka donosi priznanje u kojem zvanično priznaje holokaust nad Romima i Sintima. To zakašnjelo priznanje uslovilo je da se kasni u istraživanju holokausta Roma na način kao što je to već prije učinjeno sa holokaustom Jevreja.
Najveći broj Roma stradao je u Njemačkoj i tada Nezavisnoj Državi Hrvatskoj u logoru Jasenovac. Veliki broj je ubijen na područjima Belgije, Srbije, Italije, Poljske, Holandije, državama bivšeg SSSR-a pa čak i u Švicarskoj i Švedskoj za koje se dugo nije znalo da su učestvovale u holokaustu. U Jasenovcu, jedinom logoru smrti u Europi koji nije bio pod Njemačkom upravom, ubijeno je, uz ostale, 50.000 Srba, oko 13.000 Jevreja i 10.000 Roma.
Osobine “logora smrti” imao je i logor Sajmište u blizini Beograda, koji je bio pod Njemačkom upravom. Dio deportiranih u logore, najčešće žene, djeca i starci, pri dolasku u logore je odmah ubijen, dok je dio privremeno ostavljen na životu kao robovska radna snaga. Dio njih bi umro od iscprljenosti, a ostali su kasnije također ubijeni.
U prvo su vrijeme žrtve, ukoliko ih nisu strijeljali na stotine i hiljade, ubijane pomoću ispušnih plinova kamiona u vožnji: pedesetak njih bi bilo nabijeno u hermetički zatvoren prostor u koji je bila prespojena ispušna cijev, tako da bi se svi pogušili, a jedan od takvih kamiona vozio je i kroz Beograd.
Holokaust je iza sebe ostavio trajne posljedice. Procjenjuje se da je broj nacističkih žrtava, samo zato što su bili drugi i drugačiji, Romi, Jevreji i mnogi drugi na čak 11 milijuna, a neke procjene dovode do brojke od 26 milijuna nevinih žrtava.
Holokaust se često opisuje kao jedinstveni događaj u svjetskoj historiji, a odgovornost za njega se pripisuje ograničenom broju ljudi, najčešće samom Adolfu Hitleru i uskom krugu njegovih pristaša.
(portal-udar.net)
