Romski
Danas, 75 godina od oslobađanja njemačkog nacističkog koncentracionog i logora smrti, Aušvic-Birkenau kompleksa, kao i drugih mjesta progona i ubistava – mi, potomci Roma koji su preživjeli svu surovost politika prve polovine XX vijeka, sjećamo se svih žrtava i izražavamo nadu da se tako nešto više nikada neće ponoviti. Mislimo na sve žrtve, jer vjerujemo da ne treba stvarati hijerarhiju patnje između stradalih od nacističkih režima zbog svoje etničke, religije, političke pripadnosti ili seksualne orijentacije.
Koristimo ovu priliku da istaknemo zabrinutost u odnosu na današnji javni diskurs o romskim žrtvama i razlikovanje njihovog stradanja od strane nacističkih režima u Evropi tokom 1930-ih i 40-ih godina. Osjećamo opredjeljenost da reagujemo na to kako se danas romske žrtve predstavljaju, koja se terminologija upotrebljava, kao i njene implikacije. Naime, moramo istaći, u prvom redu članovima akademske zajednice i donosiocima odluka: da Romi nisu žrtve genocida već holokausta.
Smatramo lošim što se danas u Evropi poseže za pravnim anahronizmima, primjenjujući izrazi poput “genocid” na romske žrtve u Drugom svjetskom ratu; uprkos činjenicama da su nacisti i njihovi saradnici sistematski čistili čitave teritorije i pobili četvrtinu ukupnog romskog stanovništva u Evropi. Pogrešno je da moderna evropska društva pokušaju da iscjepaju iz sopstvenih istorija poglavlja o nacističkoj ideologiji i kvislinškim vladama.
Da li je po sredi izbjegavanje uporedivih posljedica koje karakterizacija holokausta i genocida proizvode? Jer, posljedice nisu iste. Percepcija, društvene, ekonomske i političke implikacije antisemitizma i holokausta nisu iste u poređenju sa, npr., priznanjem genocida nad Jermenima.
Predstavlja poseban problem to što je značenje holokausta kao svojevrsnog fenomena koji je bio usmjeren na Jevreje, Rome, LGBT i osobe sa invaliditetom, isključivo ograničen na iskustvo jedne grupe – najveće. Konačno, u svijetlu aktuelnih rasprava o neuspjehu modernih evropskih politika prema Romima i Romkinjama, želimo da naglasimo da samo priznavanjem romskog holokausta možemo legitimno primjenjivati anticiganizam kao efektno političko sredstvo.
Vjerujemo da se sa ovakvim praksama mora prestati. Romi su najveća etnička manjina u Evropi i posljfedice postupanja prema njima, što je rezultiralo i holokaustom, evidentne su i danas. Romi su siromašniji od najsiromašnijih! Romi su obespravljeniji od najobespravljenijih. Romi su zanemarljiviji i od najzanemarljivijih.
U tom cilju, beščasna je činjenica da Romi nisu pozvani da uzmu učešće u zvaničnim komemorativnim ceremonijama. Uprkos tome, ali i zbog svega toga, podižemo svoj glas i pozivamo na ispravno priznavanje romskog holokausta, na ispravno priznavanje istorijskog rasizma u Evropi uperenog protiv Roma, kao i na odlučnu borbu protiv svih njegovih oblika. Mi danas upozoravamo evropske narode da ne idu putem hijerarhije stradanja i valorizacije žrtava prilikom sjećanja na najgore zločine u istoriji, već́ da dostojanstveno pamte sve žrtve jer je to jedini način kako bi naučili, suočili se i sprečili da nam se istorija ponovi.
Tražimo podršku svih naših romskih i neromskih prijatelja u pamćenju zastrašujućeg iskustva naših predaka i, potpisivanjem ovog pismo, u zajedničkom koraku prema pravednom uvažavanju stradanja Roma pre i tokom Drugog svetskog rata – holokausta nad Romima.
Evropski romski studenti
