Romski
Kada se Magda Matache vratila sa ljetnog raspusta, profesor u srednjoj školi joj je rekao da ustane i upitao je “Zašto si tako crna?”.
Magda Matache je Romkinja i članica Centra za zdravlje i ljudska prava na Harvard univerzitetu u američkoj saveznoj državi Massachusetts. I dalje se sjeća pitanja vezanog za tamniju boju kože koje joj je upućeno u srednjoj školi u Rumuniji.
“Bila sam siromašna, Romkinja, imam tamnu kožu i pohađala sam školu u koju su išla bogata bijela djeca. Polako sam osjećala da ne pripadam tu i nisam htjela ni pripadati”, rekla je Magda za portal Harvard univerziteta.
Uz podršku profesora i prijatelja, upisala je fakultet. Završila je master studije iz evropskih socijalnih politika i doktorirala političke nauke na Univerzitetu u Bukureštu. Trenutno vodi program za Rome u Centru za zdravlje i ljudska prava na Univerzitetu Harvard, gdje prati život romske i neromske djece koja se suočavaju sa rasizmom i diskriminacijom u i izvan učionice.
Magda Matache i Harvardov Centar za zdravlje su zajedno sa Centrom za interaktivnu pedagogiju iz Beograda nedavno objavili izvještaj “Jedan u stotinu”, u kojem se upoređuje stepen obrazovnog uspjeha romskih i neromskih učenika i studenata u Srbiji.
“Porast ksenofobije je danas glavna vijest u Evropi. No, stalna diskriminacija i stigma je odavno namijenjena romskoj manjini i ona tek treba privući pažnju i angažovanost javnosti koju zaslužuje. Mržnja prema Romima je najprihvatljiviji oblik rasizma u Evropi”, rekla je direktorica Centra Jacqueline Bhabha.
Istraživanje je pokazalo da samo jedan od 100 romskih studenata u Srbiji uspješno i u roku završava fakultet. Ovi brojevi su isti u cijeloj Evropi, a potaknuti su stereotipom da su Romi lijeni, nesposobni za učenje ili jednostavno nezainteresovani za obrazovanje, navodi Harvard Gazzete, zvanični portal istoimenog univerziteta.
“Svake godine hiljade romske djece se smješta u škole isključivo za Rome ili u škole za djecu ometenu u razvoju. Od onih koji pohađaju tipične škole, nastavnici nemaju pozitivna očekivanja i na njih ne obraćaju pažnju”, rekla je Matache.
Istraživači su proučavali odgovore iz anketa, intervjua i sa radionice “Pisanje romskog života” koja je obuhvatila 89 romskih adolescenata koji su upisali fakultet i 100 onih koji nisu. Rezultati su pokazali da sistematska podrška učitelja i profesora, predškolsko obrazovanje i obrazovanost članova uže porodice utiču na obrazovni uspjeh.
Oni koji su upisali fakultet rekli su da im je dosta pomogla podrška vršnjaka i učitelja koji su ih bodrili kada su se osjećali diskriminisanim.
Istraživanje takođe otklanja stereotip da je romska kultura ravnodušna prema obrazovanju. 93% ispitanika u uzorku, koji je uključivao studente i one koji nisu upisali fakultete istaklo je spremnost roditelja da podrže djecu u obrazovnom putu.
“Uz rani pristup obrazovanju, veći broj romskih učitelja, obuku za kulturu osjetljivosti za učenike i nastavnike, te nastavni plan i program koji bolje odražava istoriju Roma u Evropi, došlo bi do promjena”. Ali promjene moraju ići odozgo prema dolje”, rekla je Matache.
Srbiju je odabrala za svoje istraživanje, jer želi vidjeti kako se zemlja koja treba ući u Evropsku uniju odnosi prema manjinama i uopšteno ljudskim pravima.
“Mi sada pokušavamo zagovarati naše istraživanje. Nije dovoljno samo istraživati. Želimo ići korak dalje i naše podatke predstaviti kreatorima politike koji mogu promijeniti stvarnost. Prava promjena znači dati romskoj djeci ono što je potrebno za uspjeh: dobre škole, pravednost i uključenost u njima, te nepristrasne, motivirajuće i dobro pripremljene učitelje”, poručila je Magda Matache.
(portal-udar.net/news.harvard.edu)
