Romski
Presjek najvažnijih tema kojima se Forum Roma Srbije bavio tokom pet godina političke edukacije, sumirani su u publikaciju Romi između multikulturalizma i politike štednje. Prisustvo Roma u evropskim državama utiče na njihovu nacionalnu raznovrsnost i epitetetom multikulturalnog društva, većina država se ponosi, promovišući takvu činjenicu. Međutim, u priči o multikulturalizmu, Romi ne ostvaruju benefit, već se bore za neka od najosnovnijih ljudskih prava.
Praveći paralelu između stanja u Srbiji i onog u Bosni i Hercegovini, zasigurno bi se mogli izvesti uglavnom isti problemi, koji u manjoj ili većoj mjeri obuhvataju sve stanovnike, bez obzira na nacionalnu pripadnost. Uzimajući u obzir romsko pitanje, u Bosni i Hercegovini je teže obuhvatiti Rome kao sastavni dio multikulturalnog društva. Razlog je svođenje bh. multikulture isključivo na tri konstitutivna naroda, te četvrtu skupinu, tzv. Ostale u koje su svrstani i Romi. Pri takvom odnosu, Romi su predmet diskriminacije i marginalizacije, a uprkos tome su svedeni na statistički podatak i mjere štednje, jer nisu prepoznati kao ravnopravni građani zemlje.
Pošto je Bosna i Hercegovina prepoznata kao multikulturna evropska zemlja, svakako bi bilo poželjno ispitati položaj najveće nacionalne manjine koja živi u okvru njenih granica. Politika štednje nad Romima, evidentna je i u BiH. Naša sagovornica iz Foruma Roma Srbije i Levog samita Srbije, Tamara Baković Jadžić, iznijela nam je neke od podataka obuhvaćenih publikacijom „Romi između multikulturalizma i politike štednje“ koja je 13. decembra promovisana u Beogradu.
U publikaciji se kritički osvrćemo na temu multikulturalizma i sam naslov govori o toj kontradikciji, jer akcenat stavlja na zajednicu kojoj su uskraćena politička, socijalna i ekonomska prava. Multikulturalizam, kao ideja koegzistencije, ideja inkluzije, u idealnom svijetu bi bila da je zajednica potpuno uključena u sve segmente društva, uz zadržavanje određenih obrisa svoje kulture i tradicije. Međutim, kada imate jednu toliko depremiranu zajednicu poput romske, gotovo je nemoguće govoriti o zajedničkim obrisima, niti o kulturi i tradiciji ako nemate realne reprezente te zajednice s jedne strane, istakla je urednica publikacije Tamara Baković Jadžić.
Namjera publikacije je stvaranje osnova za kritičko promatranje aktuelnih politika i dosadašnjeg okvira inkluzije, kao i podrška ideji samoorganizovanja romskih zajednica.
Kroz političku edukaciju Foruma Roma Srbije, čiji je rezultat, između ostalog i ova publikacija, mapirani su problemi romske zajednice i zaključeno da se glas Roma ne čuje, niti da Romi imaju realnu političku reprezentaciju u procesu donošenja odluka o sopstvenom životu.
Učesnici i učesnice političke edukacije su ljudi koji uglavnom ne pripadaju najmarginalizovanijem dijelu romske populacije. Predstavljene su im radionice o ljevici i desnici, istoriji radničkog pokreta, osnovnim ekonomskim parametrima, ulozi MMF-a i sve s ciljem osnaživanja, kako bi se adresirale politike inkluzije sa vrlo otvorenom političkom perspektivom. Polaznici su već navikli na okvir inkluzije koji im se nudi, ali su nezadovoljni. Imaju kritički odnos prema tom okviru. Često su takve mjere postavljene na način da posvađaju većinske i manjinske narode i publikacija se dotiče i te tematike, objašnjava nam sagovornica.
Govoreći o društvenom djelovanju Roma u Srbiji, u akademskom, političkom ili nevladinom sektoru, Tamara Baković Jadžić ističe da su nevladina udruženja najdjelotvornija, ali i da su Romi u velikoj mjeri navikli na ovakav način aktivizma.
U akademskom svijetu je sve manje i manje Roma. U poređenju sa početkom 2000. taj broj jeste veći, ali statistički, to su neznatne cifre. Mislim da je NVO sektor najviše u sprezi sa romskim pitanjima, ali Romi su navikli na taj diskurs i ne izlaze puno izvan tog koloseka. Institucionalno djelovanje je odličan mehanizam, ali recimo, ako uzmemo u obzir nedavno izabrani Romski nacionalni savet, zaključujemo da se radi o manipulaciji državnog vrha. Biraju se ljudi koji su dobijali novac od vladajuće partije da se kandiduju za Nacionalni savet i onda oni imaju pravo da raspolažu sredstvima, uključujući stipendije i ostala važna pitanja, naglašava članica Foruma Roma Srbije.
(portal-udar.net)
